In je kracht of uit balans? De invloed van mentale constructen

Herken je dat?

Je zit niet lekker in je vel. En je weet niet eens hoe het komt of misschien ook wel. Dingen lopen niet zoals je wil. En het lukt je niet om daar uit te komen. Mijn Brabantse hardloopmaatje en ik hadden daar onbewust een metafoor voor verzonnen. Als één van ons even niet zo lekker in haar vel zat of als we wat tegenslag of gezeur hadden, zeiden we tegen elkaar dat we op of onder het bankje in het dal zaten. We wisten dan meteen hoe het met de ander ging, goed of even een time-out nodig. We zagen het dal met het bankje ook echt in gedachten voor ons. Mijn dal zal er waarschijnlijk anders uitzien als dat van mijn hardloopvriendin maar het ging om het principe. Elkaar begrijpen en in een paar woorden even de stand van zaken delen. Als we minder goed in ons vel zaten, scheen de zon niet in ons denkbeeldige dal. En onder de bank of onder de grote steen naast het bankje, konden we “schuilen” en even weg zijn van de stress. Als het beter ging stond het bankje in een warm zonnetje en zaten we op de achterleuning van het bankje te genieten van de zon of naar een mooie heldere sterrenhemel te kijken. Nog wel lekker rustig, ver weg van de stress, en toch alweer boven aan het komen…

Overigens bespraken we dan tijdens het hardlopen wat ons dwars zat en door deze dubbele uitlaatklep (hardlopen en kletsen met een vriendin) was het “probleem” sneller kleiner gemaakt.

Heb jij ook zo’n denkbeeldige veilige plek waarmee je je gevoel kunt duiden?

Jezelf klein maken

Als je even niet lekker in je vel zit, je onzeker voelt over iets of een leegte voelt die je van binnen verscheurt, heb je de neiging om jezelf letterlijk klein te maken, je te verstoppen ver weg van alle hectiek. De normale dingen kosten meer energie, maken je sneller boos, verdrietig of bang. Door je klein te maken neem je afstand en voorkom je dat je “uitflipt”. Iedereen heeft zo nu en dan een time-out nodig. Als je veel stress hebt, is het belangrijk dat je regelmatig oplaadt zodat je voldoende energie hebt om elke nieuwe dag weer aan te kunnen.

In je kracht

Als je in je kracht zit, handel je veel meer vanuit balans. Dan hebben emoties minder snel de overhand en dat zorgt ervoor dat je meer geniet. Want wanneer zit jij in je kracht? Wanneer sta jij stevig in je schoenen?

• je voelt je goed, sterk en onafhankelijk
• je bent ontspannen, hebt een glimlach op je gezicht en bent vrolijk
• je hebt vertrouwen in jezelf en je gelooft in jezelf
• je weet wat je capaciteiten zijn en hoe je die kunt inzetten om je doelen te bereiken
• je staat open voor nieuwe of andere situaties en belevenissen
• je ziet tegenslag als een uitdaging die je linksom of rechtsom kunt overwinnen, waarvan je kunt leren, die je sterker maakt
• je blijft dicht bij jezelf
• je bent fit (je hebt voldoende slaap en energie)

Uit balans

Wat gebeurt er als je niet in balans bent?

• je bent gespannen (je gaat oppervlakkiger ademhalen, je kaken en spieren verkrampen, je hebt een onbestemd gevoel in je buik)
• je emoties zijn somber of juist geagiteerd
• je hebt minder zelfvertrouwen
• je hebt meer bevestiging van anderen nodig of gaat anderen juist uit de weg
• je gaat meer of minder eten
• je slaapt minder goed en voelt je moe
• je voelt je onrustig en kwetsbaarder
• je zwakke plek is vatbaarder (je bent bijvoorbeeld sneller vatbaar voor voorhoofdsholteontsteking, eczeem, allergieën of andere kwalen die je zwakke plek zijn)

Wat voel je als je bovenstaande lijstjes leest? Ervaar jij ook een gevoel van kracht bij de eerste opsomming? En word je ook niet een beetje neerslachtig als je het tweede overzicht doorleest? Mooi hè?

Mentale constructen

Door mentale constructen kun je jezelf in een opwaartse spiraal duwen of in een neerwaarste spiraal. Een mentaal construct is een denkbeeld waarmee jij je eigen werkelijkheid vorm geeft. Je kunt positief naar jouw situatie kijken, naar jouw contacten met anderen… maar je kunt ook pessimistisch kijken naar de dingen die je overkomen en daar allerlei negatieve oordelen over vellen. En voor je het weet, heb je één van beide spiralen te pakken…. opwaarts of neerwaarts. Zo kun je jezelf dus behoorlijk “gek” maken, en waarom?

De neerwaartse spiraal ombuigen naar boven

Stel je eens een situatie voor waarmee je jezelf in een neerwaartse spiraal praat.

Welke denkbeelden heb je over deze situatie? En over jezelf? En over anderen die betrokken zijn? Kloppen deze denkbeelden? Welke oordelen en aannames zitten hierin?

Waarschijnlijk zet je jezelf vast in één bepaald negatief denkbeeld. Dat je vervolgens nog tien keer door je hoofd laat gaan zonder enige variatie… en reken er maar op dat je je echt niet beter gaat voelen door dit mentale “construct”! En dus sneller uit balans bent.

Ok, hou die situatie nog even vast…. Het kan namelijk ook anders!

Verzin nu eens andere denkbeelden waarmee je ook naar dezelfde situatie kunt kijken. Verzin er minimaal vijf! Gebruik hiervoor gedachten die je krachtig maken. Jij bepaalt immers je gedachten. Pas ook je houding aan die hoort bij kracht (maak jezelf groot in plaats van klein, praat luid in plaats van zacht, kijk krachtig uit je ogen in plaats van weg te kijken). Praat eens met anderen over hoe je nog meer op een andere manier naar situaties kunt kijken (en sta daar dan ook voor open), als je moeilijk los komt van je vertrouwde denkbeelden.

Wat gebeurt er als je op andere manieren naar de situatie kijkt? Hoe voelt dit?

Het zijn de oordelende gedachten in je hoofd, de mentale constructen, die grotendeels bepalen hoe jij je werkelijkheid vorm geeft. Door deze wijze van denken, blijf je in je kracht… je voelt je een stuk steviger in je schoenen staan en bent veel minder afhankelijk van je eigen dwingende stemmetje of wat anderen van je vinden…

Een voorbeeld

Een klein voorbeeld ter illustratie. Ik ben een beginnend blogger en vind dat reuze spannend. Immers, wat vinden anderen van mijn blogs?

Ik kan hiernaar kijken op een negatieve manier. “Ze vinden mijn blogs maar niets, de inhoud is helemaal niet interessant genoeg. Stress is een onderwerp waarover mensen niet willen praten. Dat ligt allemaal veel te gevoelig. Mensen zijn sowieso tegenwoordig veel te lui om te lezen. Als het een te lange tekst is, haken ze al af. Tja, voor wie doe ik dit eigenlijk. Misschien moet ik toch maar stoppen. Dat is een stuk veiliger”. Een neerwaartse spiraal…

Ik kan er ook naar kijken vanuit kracht. “Yes, ik ben een beginnend blogger en ja, dat is zeker spannend… maar ik ben er trots op! Want ik vind het ontzettend leuk om te schrijven over stress en ik vind het ook ontzettend leuk om anderen van tips te voorzien of gewoon mijn gedachten op papier te zetten. Tja, en als anderen dat niet leuk vinden, dan lezen ze het toch niet! Het is geen verplichting! En misschien vinden de lezers het juist wel leuk! Nou, dat is dan mooi meegenomen! Dan hebben we er allemaal nog iets aan… ;-)”

Dus, hoe ga jij je denkbeelden te lijf?

N-Mrii