In de leerstand of in de weerstand…

Eerder heb ik geschreven over de zone waarin mensen leren. Je leert niet als je activiteiten onderneemt die voor jou ‘peace of cake’ zijn. Je leert als iets moeilijk voor je is. Waarvoor nieuwe inzichten nodig zijn en waarvoor je ander gedrag moet laten zien. Dan wordt het een uitdaging.

In je comfortzone leer je dus niet. Dan functioneer je binnen je huidige capaciteiten en zul je eerder verveeld raken dan uitgedaagd. In de stresszone blokkeer je en leer je ook niets meer. Dan ga je leren volledig uit de weg en kruip je veilig terug naar je comfortzone. De stretchzone, ook wel de zone van de naaste ontwikkeling genoemd, ligt tussen de comfortzone en de stresszone. In deze zone leren mensen. Het is net niet bedreigend en toch zit er iets nieuws in. Iets uitdagend wat je inspireert of motiveert.

Hierin zit meteen besloten waarom medewerkers niet willen leren.

Enerzijds willen ze niet leren omdat ze ‘ verzadigd’ zijn. Ze zijn moe, hebben geen energie en vinden het prettig om op de automatische piloot te functioneren en willen hoe dan ook niet meer uitgedaagd worden. Ze vinden het wel goed zo.

Anderzijds kan leren voor medewerkers dus enorm veel stress opleveren. Leren kan als zeer bedreigend en beangstigend worden ervaren. Waar komt deze angst vandaan? Hoe komt het dat mensen niet willen of kunnen leren?

Angst om te falen

De belangrijkste reden om geen nieuwe dingen te leren is angst om te falen. Angst om af te gaan voor anderen. Dit speelt des te meer als je in de spotlights zichtbaar voor anderen kunt falen. Want stel je voor dat anderen zien dat je iets niet kunt, dan gaat niet alleen je zelfbeeld ten gronde, ook anderen zien dat je niet perfect bent. En dan sta je voor aap. Wat je dan ziet is dat mensen collectief zullen zeggen ‘het al te kunnen’, ‘niets nieuws horen’, ‘zo al te werken’ en niet nieuwsgierig open (kunnen) staan voor nieuwe dingen. Vervolgens blijven ze niet-effectief gedrag vertonen of dezelfde resultaten behalen.

Angst om succesvol te zijn

Ook angst om succesvol te zijn, om te stralen in de spotlights, is voor velen een belemmering om nieuwe dingen te leren. Want als je succesvol bent, zullen anderen je wellicht niet meer aardig vinden. Aardig gevonden willen worden is dan belangrijker dan succes. Bij leerlingen in het onderwijs zie je dit maar ook in het bedrijfsleven komt het volop voor.

Angst voor het onbekende

Angst voor het onbekende kan ook een reden zijn om niet te willen leren. Voorspelbaarheid en invloed is voor veel mensen belangrijk. Als zaken anders lopen of als zich onverwachte, niet controleerbare situaties voordoen, komen deze mensen in de stresszone en is de kans groot dat ze blokkeren.

Ontkennen

Ontkennen dat er een ‘probleem’ is, is ook een mooi voorbeeld om in je comfortzone te blijven. Immers, als er geen probleem is, hoeft er ook niets opgelost te worden. En zonder probleem hoef jij niet te veranderen, niets te leren en ook zeker niet bij te dragen aan de oplossing van het ‘niet-bestaande’ probleem.

Blinde vlek

Je kunt ook belemmerd worden in je leerproces als je je niet bewust bent van je eigen gedrag. Stel dat je in bepaalde situaties onhandig gedrag vertoont maar niemand heeft je hier ooit attent op gemaakt, hoe kun je dat dan veranderen? Niet dus. Daarom is feedback op je zogenaamde ‘blinde vlek’ zo belangrijk.

Naar anderen wijzen

Je kunt ook de schuld bij een ander leggen. Hierdoor word je niet geconfronteerd met jouw eigen gedrag en zal je ook geen nieuw gedrag willen aanleren. Zolang je je eigen aandeel in een situatie niet onder ogen ziet, en je de oorzaak maar buiten je zelf blijft leggen, ontken je je eigen invloed op de situatie. Dan geef je de macht aan anderen en stel je je letterlijk machteloos en hulpeloos op. De grote vraag is hier ‘wat maakt dat jij de macht aan anderen overdraagt?’.  Ook hier zal het angst voor het onbekende zijn.

Kortom, in de comfortzone en de stresszone leer je niets. Wil je wel leren maar ben je bang? Onderzoek dan eens waar je angst vandaan komt. Wat heb je te verliezen? En wat leveren nieuwe kennis en vaardigheden je op? Hoe kun je ervoor dat je in de zone van naaste ontwikkeling komt en dat je stappen maakt binnen jouw ‘safety’ zone?

N-Mrii