Beeldend werk bij burn-out
Vandaag ben ik oefenmateriaal. Ik zit tegenover mijn dochter en ‘speel’ een weduwe die vast zit in haar verdriet. Er liggen drie hompen klei tussen ons in waarmee we aan de slag gaan. De therapeut in spé legt vooraf de bedoeling van de opdracht uit zodat ik me kan inleven in de situatie. Ze vertelt dat werken met klei ervoor zorgt dat de cliënt uit het hoofd gaat, echt contact maakt met de klei in het hier en nu. Vandaar uit wordt gewerkt aan het eigen proces. Ik snap het doel en vind het leuk dat ik haar experiment mag zijn.
We beginnen het materiaal te verkennen door een bal te vormen. De ’therapeut’ doet ook mee en ‘kopieert’ wat ik doe. Dat heb ik overigens helemaal niet door! Ik voel de koude vochtige klei in de kuilen van mijn handen. Terwijl ik een bol begin te draaien, wordt hij langzaam warm en zachter. Ik begin er in de kneden. Maak me het materiaal eigen. Het voelt lekker om de klei te bewerken en met mijn vingers te veranderen. Na een aantal kleine opdrachtjes vraagt ze me om een bouwsel te maken dat mijn huidige situatie weergeeft. Ik begin met mijn duimen een gat in de bal te maken. Waarom weet ik niet maar het voelt goed. Omdat ik al snel helemaal opga in mijn eigen creatieve proces, geeft mijn dochter me de ruimte om af te wijken van de opdracht. Er gebeurt van alles in me, wellicht ook omdat ik me goed kan inleven in de rol die ze mij heeft gegeven. Ik stop mijn eigen ‘sausje’ in de klei en er ontstaat geen toren maar een stevige beschermende kom. Die geeft mij, als proefkonijn, op de een of andere manier troost en houvast. Mijn dochter volgt mijn proces nieuwsgierig en ook met verbazing. Ze vindt het gaaf om te zien dat als zij haar doel loslaat er iets gebeurt bij de ‘patiënt’ dat veel helpender is. Een leerzame oefening voor haar. Voor mij herkenning van zaken die ergens nog een los eindje hebben.
De volgende dag heb ik een coachgesprek met een manager. Hij heeft een pittige burn-out. Het lukt hem inmiddels om te vertragen en activiteiten te doen waar hij energie van krijgt. Hij toont met enige trots een kleurrijk schilderij van een boom dat hij heeft geschilderd tijdens een creatieve middag met zijn kids. Zijn jongste dochter wil het schilderij op haar kamer hangen. Hij gaat er ook nog een voor zijn andere dochter maken. Het schilderij valt op door de vrolijke kleuren van de regenboog die van het beeld af spatten. Spontaan geef ik hem een ongevraagde tip om wat extra aandacht te besteden aan de wortels van de tweede boom die op het programma staat.
Weken later toont hij het tweede schilderij. Het is een kopie van het eerste als we kijken naar de kleurenpracht! Maar er zitten ook flinke verschillen in. Ik vraag hem om beide schilderijen voor zich te leggen en zichzelf in deze bomen te verplaatsen. Wat ziet hij? Wat zeggen deze beelden over het proces waarin hij zit? Wat zeggen de kleuren over hem? Wat valt hem op als hij de beelden vergelijkt?
Hij is enigszins verbaasd door mijn vragen maar begint na enige aarzeling te vertellen. ‘Nou, boom 1 is erg netjes, heeft een dunne stam zonder wortels. Hij zou zomaar om kunnen vallen. Boom 2 heeft een echte dikke stam en flinke wortels. Maar de takken zijn wel erg precies’. Ik zie dat de tweede boom inderdaad enorm geaard is en vraag hem of dit ook zijn eigen proces weerspiegelt. Nu valt bij hem ook het kwartje. ‘Jazeker. Ik zit veel beter in de wedstrijd. Ik zit letterlijk beter in mijn vel. Ik maak bewuste keuzes. Wat doe ik wel? Wat doe ik niet? Ik voel me daar erg goed bij. Voorheen voelde ik me schuldig als ik iets niet deed maar nu veel minder. Ik ervaar ook veel meer regie over mijn eigen leven. Dat voelt prettig! De takken ondersteunen de bladeren, mijn kwaliteiten, ook beter. Ik ondersteun mijn collega’s maar neem niet meer alles van ze over. De oogst van deze boom hangt niet alleen lager maar is ook overvloediger’. Wat een mooie reflectie!
Ik zeg dat het mij ook opvalt dat het bladerdek van deze boom niet alleen veel weelderiger is maar dat het ook niet meer beperkt blijft tot het schilderij. De boom is groter dan het schilderij. Het lijkt wel alsof hij aan het loslaten is en zichzelf toestaat buiten de lijntjes te gaan kleuren. Hij is verrast door deze constatering en herkent het direct! Hij geeft aan dat hij nu veel beter nadenkt voordat hij zomaar iets start. Het pakt zaken gedegen aan én delegeert meer. Hij neemt echt tijd om te vertragen, door de achtergrond goed te laten drogen, en dan pas verder te gaan. Hij vertrouwt daarbij meer op anderen waardoor hij minder apen op zijn schouders heeft. Heeft minder het gevoel dat hij controle moet hebben. Hierdoor is hij veel effectiever en efficiënter geworden.
Terwijl hij zit zit te vertellen, zie ik zijn energie en enthousiasme. Er beginnen iets van lichtjes in zijn ogen te schijnen. ‘Wow…’ denk ik. Wat een gaaf spontaan proces tekent, of liever gezegd schildert, zich voor mijn neus af. Met beeldend werk belandt mijn coachee onbewust bij zijn kern.
N-Mrii
Strategisch procesbegeleider met focus op gedrag en groepsdynamiek!
Creëer beweging met N-Mrii Stress- & Performance Solutions!
Specialist in leiderschapsontwikkeling, strategische procesbegeleiding, groepsdynamiek, communicatieve vaardigheden, persoonlijke effectiviteit en stressmanagement.
Mail: info@nmrii.nl
Site: www.minderstressophetwerk.nl
Site: www.minderstressophetwerk.online (N-Mrii’s Online Academy)
