Help! Een rat in het team…
Een waarschuwend stemmetje in mijn hoofd zegt ‘Niets is wat het lijkt!’. Zo kijk ik de groep rond. ‘Wat speelt er in dit team?’. Ik voel dat er om de hete brei wordt heen gedraaid. Het gaat over een nieuw werkproces. Althans… dat lijkt zo. Niets is minder waar. Er is iets wat maar niet op tafel komt. Dat maakt het voor mij interessant!
Het intakegesprek met een team van acht mannen komt langzaam op gang. Ik merk dat de teamleider hard aan het werk is. Hij vult de ongemakkelijke stiltes op en doet er alles aan om de sfeer goed te houden. Het team leunt afwachtend achterover. De doorgevoerde veranderingen werken niet optimaal en de leidinggevende wil vooruit. Ook de sfeer is niet bepaald positief te noemen. Die hangt als een zware mist over het team. Voor iedereen voelbaar maar niemand grijpbaar.
Ik stel een vraag en kijk de teamleden aan, bewust de teamleider negerend. Eén van de mannen, Tristan, legt het probleem omzichtig op tafel. ‘We willen heel graag de nieuwe werkwijze volgen maar sommigen in dit team vinden het lastig’. Daarbij kijkt hij ietwat triomfantelijk naar Lars. De teamleider maakt begripvol oogcontact met Tristan. Dan zwijgt hij en nemen zijn adjudanten links en rechts het van hem over. Steeds feller doen ze het verhaal. Het komt erop neer dat Lars een zootje van zijn werk maakt en dat ze werkelijk alles geprobeerd hebben om hem beter te laten functioneren. ‘Maar ja, hij luistert niet naar onze adviezen. Hij blijft op zijn eigenwijze manier werken!’. Een aantal collega’s knikken beamend. Een ander tweetal heeft hun kop dieper in het zand gestoken en doet alsof ze van niets weten. Intussen ben ik naast Lars gaan zitten. Als steun. Hij oogt steeds kleiner. Hij is rood aangelopen en oogt doodongelukkig. Hij probeert zichzelf te verdedigen maar het blok is te sterk voor hem.
Ik vraag het team waar het nu eigenlijk echt over gaat. Ik geloof er namelijk geen zak van dat Lars hier de schuldige is van alle ellende. Dan valt er een lange stilte. Vervolgens vraag ik ze hoe het ze is gelukt om in deze situatie terecht te komen. ‘Is toch best knap om dit voor elkaar te krijgen! Jullie krijgen hier elke maand nog voor betaald ook…’ voeg ik er enigszins sarcastisch aan toe. De struisvogels halen voorzichtig hun kop uit het zand en kijken me hoopvol aan. Ik leg uit dat het zinloos is om naar de oorzaak te kijken. Daar komen we toch niet uit. Iedereen gelooft immers in zijn eigen waarheid. Begrip voor elkaars waarheid zou al een kleine stap zijn. Ik stel voor om op bestaans- en circulair-niveau naar de situatie te kijken. Wat hebben jullie echt nodig? Wat doen jullie precies waarmee jullie je als team klem zetten?
Terwijl het team aan het einde van de sessie optimistisch afspraken maakt over het vervolg van de teamcoaching, valt Tristan uit zijn rol. Hij maakt via een omweg een lullige opmerking over Lars nadat één van zijn adjudanten Tristan bemoedigend een klap op zijn schouders geeft. Ik haak er meteen op in en vraag ‘Heee, Tristan… Wat doe je nu?’. Hij kan zijn woede niet beheersen. Het verloopt overduidelijk niet naar zijn zin. Mijn stemmetje blijkt terecht alarm te slaan. Het is inderdaad niet wat het lijkt.
Ik besluit wat dieper te graven en neem daarin de rol van de teamleider mee. Die blijkt volledig ingezogen te zijn in het web van zijn medewerker. Bij nader inzien functioneert Tristan niet en lift hij mee op de inspanningen en resultaten van het team. Hij verkoopt zichzelf zo goed dat iedereen hem gelooft. Hij dient vooral zijn eigen belang. Door zijn collega’s en zijn baas te manipuleren, lukt het hem om de aandacht van hem af te houden. Hoewel ik zeer zelden een rat in een team tegenkom, heeft het er alle schijn van dat Tristan er alle kenmerken van heeft. Hij ondermijnt op slinkse wijze de nieuwe werkwijze.
Hoe moet je nu omgaan met een zo’n zeldzame rat? Tja, dat is nog best een uitdaging… want je herkent ze niet zomaar. Luister goed naar je onderbuikgevoel. Ga de rat uit de weg. Negeer hem! Besteed er op geen enkele manier aandacht aan. Zorg dat je uit zijn macht blijft. Laat je niet manipuleren. Ga ook niet in zijn kamp zitten. Als leidinggevende heb je een grote verantwoordelijkheid voor het team-functioneren. Neem niet alles voor waar aan. Zorg dat je eigen crazy-makers je geen rad voor de ogen draaien. De rat heeft een neusje voor jouw allergie in het team en dat baat hij helemaal uit. Kijk vooral naar het aandeel van iedereen in de groep. Gebaseerd op feiten, niet op aannames of mooie verhalen. Laat je door niemand verblinden.
N-Mrii
Creëer beweging met N-Mrii Stress- & Performance Solutions!
Specialist in leiderschapsontwikkeling, strategische procesbegeleiding, groepsdynamiek, communicatieve vaardigheden, persoonlijke effectiviteit en stressmanagement.
Mail: info@nmrii.nl | Telefoon: 06 – 57 33 45 90 | Site: www.minderstressophetwerk.nl
Online live incompany trainingen voor teams! Nieuwe trajecten van zes sessies van 1,5 tot 2 uur!
Keuze uit de training ‘Jongleren met taken en tijd!’, ‘Flow op je werk!’, ‘Positief omgaan met verandering, tegenslag en negativiteit!’ of ‘Effectief communiceren op het werk!’.
