De creatie van een eenzijdig verhaal… #MAF
‘Jullie leken een hele mooie match… Twee jonge mensen… Allebei uit dezelfde buurt… En jullie leken op zoveel vlakken raakvlakken te hebben. Wat ging er mis?’ vraagt één van de presentatoren van ‘Married at first sight’ aan het koppel. ‘Er was gewoon geen interesse! Hij stelde geen vragen. Er was ook niks van zal ik je effe helpen of zal ik effe dit. Hij stond zeg maar eerder toe te kijken… Het is niet om hem nu even gelijk te maken met de grond hoor… Maar hij stond eerder toe te kijken hoe ik de koffers in de auto gooide.. Als dat ‘ie effetjes dacht ooh, ik help je effetjes of zo… Weet je wel… Ik bedoel… Ik kan ’t zelluf. Maar ik vind het altijd wel fijn als ik dan gewoon een man naast me heb staan die denkt ik help je wel effetjes’. De frustratie bij de dame van het pasgetrouwde stel komt er als een stortvloed uit.
Mijn dochter zit te genieten van deze smeuïge discussie die zich afspeelt tijdens het koppelweekend. Ik plof naast haar neer en krijg dit verhaal als eerste mee. Ik schiet in de lach maar vind het ook bijzonder. Wat gebeurt hier? Waarom doen mensen mee aan zo’n experiment? Dan kun je toch alleen maar teleurgesteld worden?
Alle koppels van het programma ‘Married at first sight’ ontmoeten elkaar voor het eerst. Ze worden per stel in de spotlights gezet waar ze hun ervaringen delen. Na dit ‘maffe’ verhaal voelt de sfeer in de ruimte (en waarschijnlijk ook bij de kijkers thuis) niet zo prettig. De camera brengt zwijgende neutrale gezichten van andere koppels in beeld. De presentator komt er met moeite tussen. ‘Uuuuuhhmmm…. Misschien heeft hij dat wel anders ervaren? Dat kunnen we zo horen…’. De dame praat er dwars doorheen… ‘Ja, dat kan… Ja zeker!’.
Een ongelukkig ogende echtgenoot neemt aarzelend het woord. ‘Bepaalde dingen snap ik ook wel dat ze het zo beleeft. Alleen… Het ging mij in zo’n hoog tempo en ik zag meer een dame die…. ja… uh… alles al zooo snel, koffer inderdaad, ja ik zag dat ook wel. Maar voordat ik überhaupt een hand kon aansteken of wat kon vragen… Dan dacht ik al… Nou, die koffer ligt al in de auto…. Ja, als je dat zelf doet. Je ziet dat zij niet op haar gemak is. Dat ze al redelijk gekwetst is over mijn inzet en mijn interesse. Dat werd ook net benoemd. En misschien zijn verwijten en kwetsen allemaal niet de juiste woorden maar als dit allemaal wordt opgenoemd… Ja… Het gaat over mij, dus… Dan trek ik me dat wel persoonlijk aan…’ kaatst hij nog mild terug.
Zijn aanstaande ex-echtgenote zit te popelen om te reageren… ‘Ik wil één ding zeggen, HÈ! ÍK was wel op mijn gemak… Maar JÍJ was niet op je gemak! Dus HOE kun je zeggen dat ik niet op mijn gemak was???’. Een lange stilte volgt. Hij reageert ogenschijnlijk rustig ‘Ik weet niet hoe ik dat gezegd heb maar volgens mij...’ Hij wordt ruw onderbroken en met een harde stem valt ze uit ‘Dat zeg je net, zo van, zij was niet op d’r gemak!’. Hij doet een weer een poging ‘Bij mij..’ maar zij is veel sneller en neemt het alweer over ‘Ik was prima op mijn gemak. Daarom kon ik ook heel makkelijk, heel duidelijk aan je vertellen wat me dwars zat. Jij was niet op je gemak en daarom kon jij jezelf niet zijn!’ . Hij probeert er weer tussen te komen ‘Ik kreeg….’ maar ook nu is zij rapper van tong ‘Ik durf van mezelf wel te zeggen dat ik elk moment van de dag wél mezelf ben geweest!’.
‘Lekker belangrijk’ denk ik kijkend naar dit beschamende tafereel. ‘Waar gaat dit over? Is dit een wedstrijdje ‘Wie het ongemakkelijkst was?’. Ik vind het vooral een gênante vertoning. ‘Doe dan niet mee aan zo’n programma als je niet teleurgesteld wilt worden’ oordeel ik hardop. Wat neutraler kijkend, valt het me op dat zij vooral ‘jij-boodschappen’ hanteert. Het is geen zuivere feedback volgens de regels. Eerder kritiek. Ongeacht haar positieve intentie is het effect op hun relatie niet helpend, zelfs ronduit vernietigend.
De presentator komt wederom voorzichtig tussen beiden ‘Mag ik zeggen dat ik bij jou heel veel boosheid voel?’ vraagt hij aan de vrouw in kwestie. Stellig komt een waterval aan woorden over haar lippen ‘Nee, het is geen boosheid! Ik ben heel erg teleurgesteld. En ik ben heel erg gekwetst. Dat is zoveel tijd, mijn energie, mijn motivatie…En het is allemaal meteen…. pfff… Het is gewoon weg… Want er valt eigenlijk niet eens over het experiment te praten want het experiment is er niet geweest. We hebben ja tegen elkaar gezegd en zijn op vakantie gegaan maar daar was het. En als ik dan… Uuhm, dat is misschien heel gemeen om te zeggen of komt misschien heel lullig mijn mond uit… Als ik letterlijk mijn enkel breek…. Voor je neus…. En iemand zegt gewoon terwijl je de enige bent in de buurt, ik ga je echt nu niet aanraken hoor! Oké, één… Ik kom zelf wel omhoog… en twee dacht ik echt… Maar al was ik een onbekende, je kunt toch even helpen? Het gaat hier bij mij wel een beetje om fatsoen!’.
Ze is dus niet boos maar gekwetst…. De heftigheid van haar emoties lijkt kortsluiting te veroorzaken. Hoewel ze redelijk probeert over te komen, is ze duidelijk over de ‘rooie’. Dan heeft inhoudelijke communicatie geen enkele zin meer. Ik begin me af te vragen of de presentatoren haar niet tegen zichzelf moeten beschermen? Of zorgt dit juist voor kijkcijfers… Ik begin het een beetje dubieus te vinden.
De presentator brengt het terug naar haar kersverse man, nog wel, want het huwelijk is snel voorbij… ‘We kunnen het hem ook even vragen…?’. Hij reageert nadenkender ‘Ik denk dat het belangrijker is wat er nu door me heen gaat. Ik denk wel dat er nu een hele hoge hartslag is en denk van wow… Ik heb dat wel heel anders beleefd. Ik loop echt op mijn tong te bijten dan ik denk dat ik denk wow’. ‘Dus nu word jij ook een beetje boos?’ vraagt de presentator. Een twijfelende reactie van zijn kant… ‘Jeneeee… Wel ongemakkelijk’. Zij hakt er meteen venijnig op in. ‘Niet OOK boos! Ik ben niet boos!’. Hij reageert nu wat vlotter ‘Ik word wel boos. Maar ik denk echt dat ik die vier uur niets verkeerd heb gedaan en me helemaal de pleuris heb gelopen… Er wordt wel iets benoemd met fatsoen en dat klopt gewoon niet! Dat is niet terecht!’ komt er nu vanuit zijn tenen.
Met enige bewondering luister ik naar wat hij zegt. In plaats van olie op het vuur te gooien, kiest hij een andere strategie. Hij maakt een procesopmerking over wat er met hem in het hier-en-nu gebeurt en vervolgens trekt hij een grens die wordt overschreden. Die van fatsoen. Dat maakt hem in één klap een stuk pro-actiever. Deze onverwachte reactie zorgt meteen voor een andere lading in het gesprek.
De presentator vraagt het stel of ze spijt hebben dat ze hebben meegedaan aan het experiment. Hij geeft aan dat hij er nu wel spijt van heeft. Zij heeft geen spijt maar vindt het wel jammer dat ze niet heeft kunnen ervaren waar dit voor staat (wat zou ze daar mee bedoelen?) omdat ze een match heeft gekregen die niet open heeft gestaan voor dit alles. ‘Hoe had het geweest als ik wel iemand had gekregen die net als ik zo open en zo gemotiveerd erin had gestaan…‘
Ook hier legt ze, volledig overtuigd van haar onschuld, de oorzaak buiten zichzelf. Tja, bij alles wat gebeurt, creëren mensen verhalen in hun hoofd waarbij de situatie op een eigen manier wordt geïnterpreteerd in onze gedachten. Dat komt doordat iedereen verschillende behoeftes, verwachtingen, overtuigingen, waarden, normen en geschiedenis heeft. Daarmee kennen we een persoonlijke betekenis toe aan de feiten en vormen we een waardeoordeel dat niets meer met de realiteit te maken heeft. Als we een verhaal vervolgens negatief invullen, ervaren we logischerwijs negatieve emoties. Het is niet meer gebaseerd op feiten maar op meningen. En dan gaat het een totaal eigen leven leiden. Met als gevolg dat we niet handig reageren. We gaan ons ergeren en uiten dat door te vechten, vermijden of negeren. We misleiden onszelf hiermee. Want zolang het aan de ander ligt, hoef jij niet te veranderen.
Als we kijken naar het verhaal van dit koppel, dat volgens de wetenschap een perfecte match zou zijn, lijkt het alsof de match niet voldoet aan haar verwachting. Zij is gematcht met iemand die niet openstaat voor het experiment. Zij is het slachtoffer in deze test. Daarbij vertelt ze het verhaal zodanig dat ze zich, na de eerste ergernis, meteen heeft vastgezet in haar eisen. Ze lijkt structureel op zoek te zijn gegaan naar bevestiging dat hij inderdaad niet voldeed. Het ligt helemaal aan hem. Hoe anders had het kunnen lopen als ze eerlijk gekeken had naar haar eigen behoeftes. Als ze beseft had dat haar verwachtingen niet zo realistisch waren. Als ze zich bewust was geweest van haar primaire reactie. Die overigens in mijn ogen door iets anders getriggerd lijkt, iets wat helemaal niet met haar verse echtgenoot te maken heeft. Als ze daarbij gereflecteerd had op haar eigen gedrag en ze oog had voor de beperkte hoeveelheid ruimte die ze haar tragere man gaf, waardoor ze elkaars tempo hadden kunnen overbruggen. Dan had deze mix van haar temperament in combinatie met zijn rustige, beschouwende energie waarschijnlijk inderdaad goed gematcht.
Ik vraag me af hoe zorgvuldig dit programma met de deelnemers omgaat. Zouden ze de deelnemers niet eerst een persoonlijke leiderschapstraining moeten volgen? En een communicatietraining? Zou de kans dan groter zijn dat er dan wat minder huwelijken stranden? Maar dan wordt het natuurlijk wel een stuk saaier… En dat levert geen kijkcijfers op!
N-Mrii
Creëer beweging met N-Mrii Stress- & Performance Solutions!
Specialist in leiderschapsontwikkeling, strategische procesbegeleiding, groepsdynamiek, communicatieve vaardigheden, persoonlijke effectiviteit en stressmanagement.
Mail: info@nmrii.nl | Telefoon: 06 – 57 33 45 90
Online live incompany trainingen voor teams! Nieuwe trajecten van zes sessies van 1,5 tot 2 uur!
Keuze uit de training ‘Jongleren met taken en tijd!’, ‘Flow op je werk!’, ‘Positief omgaan met verandering, tegenslag en negativiteit!’ of ‘Effectief communiceren op het werk!’.
