Waarom stress dik maakt!

Vorige week schreef ik over mijn ontmoeting met een wild zwijn. Daarin heb ik uitgelegd hoe een lichamelijke stressreactie werkt. Ik beloofde om deze week uit te leggen waarom stress dik maakt. Met name rond de middel en de buik…

Het basisprincipe

Je lichaamsgewicht wordt bepaald door de hoeveelheid voedsel (lees calorieën) die je inneemt en de hoeveelheid energie die je verbruikt. Om een gelijk gewicht te houden moet de inname van voedsel en het verbruik van energie in evenwicht zijn. Een algemeen bekend principe. Dus als je meer eet dan je verbrandt, neemt je gewicht toe en als je minder eet dan je verbrandt dan val je af. Appeltje eitje dus… mocht je willen afvallen…

Maar waarom werkt dit in de praktijk niet altijd? Waarom kun je toch aankomen bij de perfecte ‘inname-verbruiksbalans’?

Eerst een korte reminder van de lichamelijke stressreactie

Bij stress produceert je lichaam cortisol dat een hoger bloedsuikergehalte tot gevolg heeft en dus ook zorgt voor extra beschikbare energie. Daarnaast maakt je lichaam adrenaline en noradrenaline aan waardoor je extra inspanning kan verrichten. Hiermee is je lichaam klaar om in actie te komen en het gevaar af te wenden door te vechten of te vluchten.

Chronische stress

Als je langdurige en oncontroleerbare stress hebt, kan dat leiden tot een structureel te hoog cortisolniveau in je lichaam. Zoals hierboven gezegd, zorgt cortisol voor extra suikers in je bloed zodat je meer energie hebt om in actie te komen. Als je geen actie onderneemt, worden de vrijgemaakte suikers niet verbruikt. Je lichaam zal vervolgens opdracht geven om insuline aan te maken om de niet gebruikte suikers op te slaan als vet. Als dit herhaaldelijk gebeurt, kan je lichaam ongevoelig worden voor insuline waardoor je lichaam nog meer insuline gaat produceren. Met als gevolg dat je lichaam de suikers in nog meer vet gaat opslaan. Daarnaast wordt je hele hormoonbalans negatief beïnvloed door de stress waardoor je eveneens dikker wordt.

Kortom, als er meer insuline in je bloedbaan circuleert, sla je makkelijker vet op.

Overigens gebeurt er bij een stressreactie nog meer dat van invloed is op je gewicht.

• Zo vertraagt stress je spijsvertering waardoor het voedsel langer in je lichaam blijft.
• Ook kan stress ervoor zorgen dat je slechter gaat slapen. Hierdoor kunnen herstel bevorderende groeihormonen minder goed hun werk doen en die zorgen juist voor een ‘normaal’ lichaamsgewicht.
• Stress kan er ook toe leiden dat je makkelijker afhaakt om activiteiten te ondernemen. Je zit niet lekker in je vel, je energie is weg, je bent passiever, hebt niet meer de energie om te sporten.
• Ook tekorten aan bepaalde stoffen in je lichaam, kunnen ervoor zorgen dat je meer gaat eten dan je nodig hebt.
• Ook herken je misschien het zogenaamde emotie-eten. Als je je door stress en emoties gaat volproppen met allerlei calorierijke koekjes en chocolade als troost voor je slechte humeur, is het hek van de dam. Immers, het leidt niet alleen tot een toename van je gewicht en een korte termijn bevrediging, ook kun je verslaafd raken aan de suikers die in deze voedingsmiddelen zitten. En hierdoor komt weer een nieuwe vicieuze cirkel tot stand.

Een uitstapje “Mijn suikerverslaving”

Laat ik nu toch echt verslaafd zijn aan suiker! Ontstaan in mijn kindertijd toen mijn broer dagelijks een pak hagelslag in zijn mond leeg goot. En ik hagelslag helemaal niet lekker vond, maar suiker wel. Dus ik deed dagelijks een greep in de suikerpot. Kiloos suiker gingen er doorheen en mijn ouders snapten maar niet waar de suiker bleef. Ook voorzag ik mijn thee van een heerlijke dikke laag suiker die ik vervolgens lekker warm onderuit de kop lepelde. Wees maar gerust. Deze vorm van suikergebruik is echt verleden tijd. Maar mijn bloedsuikerspiegel jojo-t nog altijd wat af als ik niet oppas. Als ik eenmaal iets zoets eet, heb ik een sterke behoefte aan meer zoetigheid. Vooral als ik moe of gestrest ben. Een paar uur in de file of een haperende computer leidt bij mij tot het snaaien van chocolade en koekjes. Dan kan het me niets meer schelen en wil ik die korte termijn voldoening van chocolade proeven… Ook na het warme avondeten heb ik een behoefte aan zoetigheid. En eenmaal een stuk chocolade gegeten, hunkert mijn lichaam naar meer chocolade. Dus, géén zoetigheid eten is voor mij de oplossing.  Het helpt als ik mijn bloedsuikerspiegel zo stabiel mogelijk houd, zodat er geen uitschieters zijn. Dan kan ik er makkelijker van afblijven. Uit onderzoek is gebleken dat suiker de hersenen op dezelfde manier beïnvloedt als verdovende middelen. Het beloningscentrum in onze hersenen zorgt ervoor dat we ons lekker gaan voelen na het eten van suikers. Afkicken dus!

Diëten en stress

Overigens leidt het volgen van een te streng dieet bij chronische stress juist tot een noodtoestand in je lichaam en wordt alles verder ontregeld. Ik durf te beweren dat het volgen van een dieet minder nut heeft als jouw overgewicht een gevolg is van stress. Bewegen is in dat geval een beter middel. Hiermee verlaag je het cortisolniveau en verbrand je de extra vrijgemaakte energie. Het leren omgaan met stress en emoties helpt natuurlijk ook!

Kortom, het simpel volgen van een rekensommetje van voedselinname tegenover energieverbruik is te makkelijk gezegd. Stress, emoties, suikerverslaving en andere oorzaken kunnen daadwerkelijk van invloed zijn bij het bereiken en behouden van je ideale lichaamsgewicht.

Leidt stress bij jou tot een hoger lichaamsgewicht?

N-Mrii