Allergisch voor een anders valkuil… Hoe kun je anders kijken naar kwaliteit?

Mijn vorige blogs gingen over irritaties… Over onhandige communicatie, onderling onbegrip door onjuiste aannames en door het geraakt worden in voor jouw belangrijke waarden. Een andere vorm van irritatie wordt veelal veroorzaakt doordat je doorschiet in jouw kwaliteiten.

Daniel Ofman is de “uitvinder” van de kernkwaliteiten. Hij geeft aan dat kwaliteiten van binnenuit komen. Vaardigheden daarentegen zijn volgens Ofman van buitenaf aangeleerd. Je kunt een kwaliteit vaak herkennen als degene die hierover beschikt zelf zegt “dat kan toch iedereen”. Voor deze persoon is die kwaliteit zo vanzelfsprekend dat hij nauwelijks snapt dat het bijzonder is. Maar zo’n kwaliteit kun je ook herkennen aan ander, minder handig, gedrag.

Elke kernkwaliteit heeft namelijk ook een valkuil, een uitdaging en een allergie. Ofman definieert een kernkwaliteit als “een eigenschap die tot de kern van een persoon behoort”. Mijn kwaliteit is bijvoorbeeld “daadkracht of enthousiasme”. Voor mij heel vanzelfsprekend maar niet voor anderen.

De valkuil van een kernkwaliteit wordt omschreven als “een te ver doorgeschoten kwaliteit” ofwel “teveel van het goede”. Het gaat hierbij om het etiket dat iemand vaak opgeplakt krijgt. Hij of zij is zo! Als ik kijk naar mijn kernkwaliteit “daadkracht”, dan kan ik mijn valkuil benoemen als “drammen”. Anderen kunnen mij ervaren als een enorme drammer terwijl ik dat niet altijd door heb als ik doorschiet in mijn enthousiasme om anderen mee te krijgen.

De uitdaging is “wat je te leren heb of waar je balans in mag vinden”. Voor mij is dat “geduld”. Als ik meer geduld toon en minder dram kan ik meer voor elkaar krijgen. Natuurlijk is dat contextafhankelijk. Als ik in een levensbedreigende situatie zit, kan doorschieten in mijn daadkracht mij juist enorm helpen.

En tenslotte is er de allergie. Deze kan worden omschreven als “een teveel van de uitdaging”. Dat wil zeggen, als je doorschiet in je uitdaging, beland je in je allergie. Dus als ik teveel doorschiet in mijn uitdaging “geduld” zal ik “passief” gedrag vertonen, tegen het apathische aan.

Hiernaast heb ik een voorbeeld van modellensite.nl opgenomen met een afbeelding van het model van de kernkwadranten.

Kortgezegd komt het erop neer dat jij kwaliteiten hebt waarin je goed bent. Het gaat daarbij om gedrag dat voor jou vanzelfsprekend is maar voor ander zeker niet.

Nu kunnen al die kwaliteiten op meerdere manieren botsen in de samenwerking met anderen… Je eigen valkuilen en allergieen kunnen een bron zijn voor allerlei misverstanden en ruzies.

Want wanneer schiet je door in je kwaliteit en ga je vol onderuit in je eigen valkuil? Meestal is dat als je overtuigd bent van je eigen gelijk. Of als je veel werk van iets hebt gemaakt. Of als iets heel belangrijk voor je is. En als jouw collega zich vervolgens niet heeft voorbereid, evenmin naar je bijdrage luistert en doodleuk met zijn eigen verhaal komt zonder interesse te tonen voor jouw argumenten. Dan wil je hoe dan ook dat de ander naar je luistert omdat je je niet gehoord of begrepen voelt en dan ga je drammen als je kwaliteit daadkracht is.

Ook als je onder druk staat, kun je doorschieten in je valkuil. Presteren onder druk of stress kunnen ervoor zorgen dat je gaat “overmanifesteren”. De balans tussen jouw kernkwaliteit en je uitdaging, verdwijnt en voor je het weet zit je midden in je eigen (val)kuil. Jouw stress kan er daarbij voor zorgen dat je niet meer “objectief” en van een afstand naar de situatie kunt kijken waardoor je jouw valkuilgedrag blijft vertonen.

Ook kun je, doordat je geconfronteerd wordt met jouw allergie in het gedrag van een ander, doorschieten in je valkuil. Stel, ik ben allergisch voor passiviteit. Gedrag waarbij mensen die rustig afwachten, niets ondernemen en het werk aan anderen overlaten. Daar kan ik me vervolgens, uit onbegrip voor hun gebrek aan daadkracht, groen en geel aan ergeren. Vanuit mijn allergie schiet ik vervolgens door naar mijn valkuil en ga ik juist bij deze mensen drammen. Ik ga ze dan vertellen hoe ze zich moeten gedragen en wat ze moeten doen. Met als gevolg dat deze personen nog apathischer worden en dus nog meer gedrag vertonen dat in mijn allergie zit. Je allergie maakt je dus enorm kwetsbaar omdat die ervoor zorgt dat je regelrecht in je eigen valkuil belandt.

Het grappige is dus dat jouw allergie tegelijk iemands anders valkuil kan zijn. Jouw kwadrant overlapt met het kwadrant van de persoon waaraan je je ergert. Bijvoorbeeld, als mijn allergie “passiviteit” is en diezelfde “passiviteit” iemand anders zijn valkuil is, betekent dat dat die ander is doorgeschoten in zijn kwaliteit. En de uitdaging is, om de kwaliteit van die ander naar boven te halen. Want daar is hij goed in en daar kan ik hem waarschijnlijk in vinden. De kwaliteit van die ander ligt in dit voorbeeld waarschijnlijk op het gebied van “beschouwen, goed nadenken of afstand nemen”. Als het mij lukt om die persoon te beoordelen vanuit zijn kwaliteit, zal ik veel meer respect voor die ander krijgen. Hij kan waarschijnlijk iets heel goed waar ik veel minder in uitblink en waar ik ook nog wat van kan leren. En zo is het cirkeltje rond.

En als jij niet weet wat je kwaliteiten zijn, kun je dus ook je valkuil of je allergie als ingang nemen voor het kernkwadrant en dat zo “terug” invullen. En als je die van jezelf niet kent, dan weten anderen je valkuilen waarschijnlijk wel feilloos te benoemen. Ook leuk voor je eigen ontwikkeling.

Kortom, als je deze dynamiek van het kernkwadrant herkent en de kwaliteit achter de valkuil of allergie naar boven kunt halen bij jezelf en de ander waar je een “issue” mee hebt, kun je meer ruimte in de samenwerking creëren. De ander accepteren met zijn kwaliteiten en valkuilen en je eigen allergieën niet zo serieus nemen, dragen hieraan bij.

Hoe gaaf is het om iedereen op deze manier in zijn kwaliteit te laten?

N-Mrii