Waarom vechten tegen stress, met het stresssysteem van een vis, volkomen zinloos is…!

Iedereen die mijn blogs leest, weet dat ik stress als iets positiefs zie. Zonder stress zouden we als soort niet kunnen overleven én zonder stress zouden we de enorme vooruitgang als mensheid niet bereikt hebben. Maar zit daar nu juist niet het knelpunt? Want is onze huidige welvaart niet juist de oorzaak van de enorme stress die we ervaren?

Positieve stress… op de grens van gezonde spanning en optimale performance

Oké, nog even terug naar het begin. Ik denk dus positief over stress! Want wanneer functioneer je optimaal? En wanneer bereik je de beste resultaten? Onder druk…. Het kantelpunt tussen positieve en negatieve stress is tegelijk de grens van gezonde én ongezonde spanning. Deze is van invloed op de prestatie die je neerzet. Maar die grens is dun! Ik ben van mening dat de grens van gezonde stress is op te rekken. Maar daar moet je wel wat voor doen! En dat is niet zo makkelijk als je weet dat we zeer verouderd gereedschap hebben om stress te lijf te gaan.

Stress te lijf met een stresssysteem van een oervis

Laten we even kijken naar ons stressresponsesysteem. Volgens Dr. Witte Hoogendijk hebben wij het stresssysteem van een vis. Ja, je leest het goed…. een vis! Evolutionair gezien is ons systeem niet mee ontwikkeld met de vooruitgang die we als mens hebben geboekt. Kort gezegd, wij zijn als mens niet gemaakt om de huidige stresstriggers, die we overigens zelf hebben uitgevonden, het hoofd te bieden! Dat komt omdat de evolutie veel meer tijd nodig heeft om aanpassingen te doen op onze soort die vervolgens per toeval leiden tot een grotere kans op overleving. En omdat wij onze omgeving aanpassen aan onze soort, zal het in mijn ogen nog lang duren voordat er überhaupt effectieve aanpassingen worden gedaan in ons oeroude stressresponsesysteem (maar dat terzijde…).

Taal als medeveroorzaker van stress

Zo’n 12.000 jaar geleden zijn wij ons denkvermogen anders gaan gebruiken door taal. Taal en ons denkvermogen zijn het startpunt geweest van onze vooruitgang. Door taal kunnen wij denken over ons verleden, onze toekomst, fantaseren, verbeelden, associëren, etc. Wij zijn in staat om kennis over te dragen  zodat de generatie na ons, deze kennis weer kan gebruiken en zich verder kan ontwikkelen. Maar als je de mens als soort goed beschouwd zijn we helemaal niet gemaakt om zo complex te denken en te leven. Ons denkvermogen is in principe gemaakt om gevaar te visualiseren en hierop te acteren door te vechten of te vluchten.

De mens is gestopt met zich aan te passen aan zijn omgeving en is de omgeving aan zijn behoeften gaan aanpassen…

Door verschillende revoluties (agrarische, 2 industriële en de huidige digitale revolutie) is de mens opgehouden zich aan te passen aan zijn omgeving. En daar zit het probleem! We hebben door deze revoluties een enorme welvaart gecreëerd. We hoeven geen tijd meer te besteden aan hele basale dingen als vuur brandend houden, jagen op voedsel en gevaar afwenden. We verkeren in luxe door elektronische oplossingen en digitaal vermaak. Televisie, werk, computers, smartphones slokken onze tijd en ons denkvermogen volledig op. Met een enorme hoeveelheid aan stresstriggers als gevolg. Het lijkt alsof we in de huidige samenleving geen tijd meer hebben om echt te “leven”.  Door de eerdergenoemde revoluties is de mens zich gaan specialiseren. We zijn geen zelfvoorzienende jagers meer. Ondanks de vooruitgang zijn we dus als mens niet meer in staat om zonder slag of stoot te overleven in een wereld zonder energie en andere voorzieningen zoals die van onze verre voorouders. Zijn we dus als soort beter geworden? Ja, wellicht als soort wel maar niet als individu.

Welvaart als ziekmaker

Tijd is een belangrijke factor in onze stressbeleving. We hebben geen tijd om (opr)echt aandacht te besteden aan geluk, aan het hier en nu. We laten ons “lijden” door de waan van de dag en door een enorme overload aan stresstriggers. Die oervis van vroeger, had beduidend minder signalen waarop hij in actie moest komen. Wij mensen daarentegen overladen onszelf met stresstriggers waar we onszelf vervolgens hartstikke ziek mee maken. We “denken” onszelf letterlijk ziek. Snap jij het nog? Zoveel bereikt en zoveel ellende!

Stress te lijf met een hamer en een beitel

Kortom, hoe kunnen we onze stress te lijf met het stressresponsesysteem van een vis en een ontelbare hoeveelheid complexe stresstriggers? Vergelijk het met het repareren van de motor van een Tesla op het blote oog en met een hamer in je hand. Oké, als we dan toch echt van onze stress af willen, zijn er wel mogelijkheden… maar een waarschuwing is op zijn plaats, je moet er wel wat voor over hebben.

Allereerst, gooi alle technologie eruit en ga weer back to basis leven. Slow down…. Maak tijd voor de basale dingen in het leven. Samen zijn, een dak boven je hoofd, eten en drinken… en bewegen! Want een mens is gemaakt om te bewegen en niet om te denken!

Een andere optie, stop met denken! Neem jezelf en iedereen eens een stuk minder serieus! Wat we denken zijn maar mentale constructen die werkelijk nergens op slaan. Lekker belangrijk dus.

De  lastigste oplossing, stop met zeuren en leer omgaan met je stresstriggers… als jij echt van je werkstress af wilt, dan wordt het tijd om te stoppen met excuses maken waarom jij het slachtoffer bent van je werk! Zit jij te klagen dat je het zo druk hebt? Dat je zoveel MOET doen? Dealen met stress is keihard werken! Het betekent verantwoordelijkheid nemen voor de oplossing van je ervaren stress. Het betekent tijd maken voor ontwikkeling van jezelf. Het betekent gericht kijken naar waar je stresspatronen liggen. Op zoek naar jouw grens van gezonde naar ongezonde stress. En die vervolgens oprekken! Want ik geloof erin dat je stressbestendigheid (ondanks je miniscule vissenbrein) kunt leren. Dat begint met anders te kijken naar stress. Kun jij stress als een uitdaging zien? Nogmaals, leren dealen met stress kost tijd…. en daar zit ook een uitdaging. Ten slotte, we zijn zo “verwend” dat we vinden dat de omgeving zich aan ons moet aanpassen! En dat werkt niet. Je kunt de wereld niet naar je hand zetten.  Om van je stress af te komen, zul jij je moeten aanpassen.

En als je het echt niet meer weet, dan kun je altijd nog ergens in één of ander klooster gaan wonen….

Ik wens je veel positieve stress!

N-Mrii