Piekeren of sudderen? Maak handig gebruik van het Zeigarnik-effect!

Ik draai me voor de zoveelste keer om. Zie op mijn fitbit (ja, de letters op mijn wekkerradio zijn onleesbaar voor mij zonder lenzen. Dus ben ik blij met mijn lichtgevende fitbit waarmee ik zonder bril of lenzen ook ’s nachts de tijd kan zien. Lekker belangrijk dus! 😉 ) dat het 0:48 uur is. Pfffff, het is nog heel vroeg en ik heb het idee dat ik al uren lig te draaien. Nadat ik wakker ben geworden van een eerste korte slaap, zit mijn hoofd vol met allemaal dingen die ik nog moet. Ik weet niet of ik wakker lig van de warmte of mijn volle hoofd. Wetende dat ’s nachts altijd alles erger is, begin ik behoorlijk chagrijnig te worden. Dit wordt een lange nacht.

Eigen schuld

‘S morgens denk ik terug aan alles wat in mijn hoofd zat en ik weet dat het mijn eigen schuld is dat ik niet kon slapen. Ik was ten eerste te lang doorgegaan op de laptop. Maar nog belangrijker, ik had teveel onafgemaakte zaken in mijn hoofd. Ik moet nog een voorstel uitwerken, een teamdag ontwerpen, een blog schrijven, twee coachgesprekken voorbereiden, mails beantwoorden en mijn administratie doen. Daarnaast heb ik allerlei ideeën in mijn hoofd die maar blijven rondzingen. Kortom, overzicht ontbreekt, mijn to do lijstje werkt niet. Ook het stilzetten van mijn gedachten heeft maar een korte tijd effect.

Onafgemaakte zaken

Natuurlijk weet ik wat het euvel is. Ik heb teveel lopende zaken in mijn hoofd zitten. Onderzoek heeft uitgewezen dat je hersenen niet houden van onafgemaakte zaken. Werk wat niet af is, blijft knagen en rondzingen in je hoofd. Zeigarnik, een Russische psychologe, heeft onderzoek gedaan naar openstaande en afgeronde taken in het hoofd. Het blijkt dat we dingen die we nog niet afgerond hebben, twee keer zo goed onthouden dan de taken die we hebben afgerond. Dit fenomeen wordt het ‘Zeigarnik-effect’ genoemd.

Je kunt behoorlijk last hebben van het Zeigarnik-effect doordat al die openstaande bestanden zorgen dat je blijft malen net zolang tot het bestand gesloten kan worden als het af is. Daar word je behoorlijk onrustig van. En je focus zakt steeds verder weg. Dat is de onwenselijke kant van het genoemde effect.

Handig gebruik maken van het ‘Zeigarnik-effect’

Je kunt er ook handig gebruik van maken. Dat kan op twee manieren:

1. Sudderen met Zeigarnik

De eerste manier is door grote taken, waarvan je weet dat je die niet in één keer afkrijgt, te ‘openen’ in je brein. Je neemt tien minuten de tijd om een ‘dossier’ aan te leggen in je hoofd. Je schrijft bijvoorbeeld op wat het doel van de taak is, welke onderdelen de taak omvat, wat en wie je nodig hebt en wanneer je gaat beginnen aan de taak. Je ‘plant’ dit geheel in je hoofd en je brein gaat op de achtergrond met deze informatie aan de slag. Ik noem dat ‘sudderen’. En ik ben dol op sudderen. Ik heb breintijd op de achtergrond nodig om de beste ideeën uit te werken. Op een rustig moment vallen de puzzelstukjes op hun plaats. Onbewust pas ik deze vorm van breinbewerking al mijn leven lang toe. Zo kan ik op zaterdagmorgen een uur gaan zwemmen en dan een volledig voorstel in mijn hoofd uitwerken. Of tijdens een boswandeling, borrelen de ideeën voor een nieuwe werkvorm op. Genieten is dat!

2. Opschorten van Zeigarnik

Wetende dat je hersenen niet houden van open dossiers, kun je steeds als je met een grote taak bezig bent, het dossier in je hoofd tijdelijk opschorten. Dat wil zeggen dat je bij afronding van de deeltaak, kijkt wat je klaar hebt en wat je nog moet doen. Je maakt aantekeningen in het dossier of document met de exacte stappen die je de volgende keer gaat maken. Door concreet op te schrijven hoe je volgende keer verder gaat met de taak, kun je het Zeigarnik-effect onderdrukken. Het bestand is voor je brein namelijk tijdelijk afgerond en sudderen is niet meer nodig. Dat creëert ruimte en rust in je hoofd!

Al die openstaande taken bezorgden mij een ‘slapeloze’ nacht (volgens mijn fitbit heb ik toch vijfeneenhalf uur geslapen, dus viel het reuze mee). Ik zat vol met openstaande breindossiers die ik tussentijds niet goed had afgerond. Daardoor bleven zo rondzingen in mijn hoofd. Een uitgewerkt stappenplan per dossier, zorgt inmiddels weer voor een heerlijke nachtrust.

Welterusten!

N-Mrii

Al een kijkje genomen op mijn vernieuwde site minderstressophetwerk.nl?