Werkdruk voor de vakantie en werkstress erna?

Nog een paar weken buffelen en dan breekt de vakantieperiode aan. Juist vóór de vakantie heb ik het extra druk. Alle klusjes die ik al veel te lang heb laten liggen, moeten ineens af. En omdat ik graag onder druk werk, lukt het me ook om alles weg te werken zodat ik met een leeg hoofd maar een moe lichaam op vakantie kan. Na een week totale ontspanning begin ik er tegen op te zien om weer aan de slag te gaan. Want stiekem zie ik tijdens mijn vakantie dat m’n mailbox al weer uitpuilt. Allemaal reacties op mails die ik  vlak voor de vakantie heb uitgezet. En ik zag ook een paar lullige berichtjes van die ene collega die tijdens mijn vakantie een drama heeft gemaakt van een fout die ik kennelijk heb gemaakt. Dat is weer lekker beginnen… niet dus.

Herkenbaar? Je gaat met flinke werkdruk op vakantie en keert terug op je werkplek met een overdosis werkstress.

Het verschil tussen werkdruk en werkstress

Maar wat is nu het verschil tussen werkdruk en werkstress?

Wat is werkdruk?

Werkdruk wordt omschreven als

een situatie waarin er een disbalans is ontstaan tussen de eisen van het werk, wat betreft de inhoud van het werk en de context van het werk, én de mogelijkheden van de werknemer om het werk goed te kunnen uitvoeren

Bij werkdruk is dus sprake een hogere draaglast in relatie tot iemands draagkracht. De eisen die bedoeld worden, gaan over taakeisen zoals de hoeveelheid werk, deadlines, kwaliteitseisen, moeilijkheidsgraad etc.. Het in een hoog tempo (lees extra snel) moeten werken, heel veel werk moeten doen of extra hard moeten werken zijn voorbeelden die kunnen zorgen voor een hoge werkdruk. Ook onduidelijke doelen of veranderingen in de taak kunnen leiden tot werkdruk. Continue verstoringen en inefficiënte processen vallen hier eveneens onder. Als ik bijvoorbeeld tien telefoontjes moet afhandelen of een rapport moet schrijven in een uur, maar in die tijd vier keer gestoord wordt door een vraag van een collega, kom ik in de knel met de deadline. En dat zorgt voor druk. Of stel dat je een doelstelling moet halen, zoals een verkooptarget of een slagingspercentage, dan kan een te hoge doelstelling zorgen voor werkdruk. Je beschikt wellicht nog niet over de vaardigheden om het werk goed uit te voeren. Werkdruk hoeft niet per definitie negatief te zijn. De meeste mensen functioneren het best als er druk op de ketel staat. En spanning zorgt ervoor dat je ontwikkelt en beter wordt in je werk. Als werkdruk structureel wordt, kan het leiden tot werkstress. Dan is het belangrijk dat je de stresssignalen herkent en tijdig kunt ingrijpen door bijvoorbeeld bepaalde stressbronnen weg te nemen of andere vaardigheden aan te leren.

Wat is dan werkstress?

Ik omschrijf werkstress als ‘het gevoel niet meer in staat te zijn om aan de taakeisen te kunnen voldoen’. In die zin is het een subjectieve variant op de objectieve omschrijving van werkdruk. Want hoe een medewerker zijn werk ziet, is heel persoonlijk. En hoe hij er vervolgens mee omgaat, is een keuze die hij bewust of onbewust maakt. Dat zegt iets over de belastbaarheid van een medewerker. De ene medewerker kan bij één lastig telefoontje in de stress schieten, terwijl zijn collega hem verbaasd aankijkt en de commotie werkelijk niet snapt. De ene medewerker schrijft een rapport in een uur, terwijl de ander daar dagen op aan het zwoegen is.

Werkgerelateerde stress wordt niet alleen door structurele werkdruk veroorzaakt. Werkstress kan ook volgen uit andere oorzaken die in het werk gelegen zijn. Bijvoorbeeld de omgang met collega’s. Is de sfeer goed of worden collega’s buitengesloten of zelfs gepest? Hoe is de aanspreekcultuur? Of wordt er over collega’s gesproken in plaats van met collega’s? Agressie of geweld van klanten of leerlingen kunnen ook behoorlijk wat werkstress opleveren. Een leidinggevende die geen sturing en aandacht geeft. Of een baas waarvan jij overtuigd bent dat hij jou niet moet en je weg probeert te krijgen op grond van slecht functioneren. Ook de werk-privé balans valt hieronder. Als een medewerker het gevoel heeft op het thuisfront tekort te schieten omdat hij of zij te veel uren maakt voor het werk, kan dat tot stress leiden.

Wat is je eigen aandeel in het geheel?

Werkstress is dus breder dan de pure taakeisen en regelmogelijkheden die genoemd worden in de definitie van werkdruk. Mijn ervaring is dat mensen over het algemeen beter kunnen omgaan met werkdruk dan met werkstress, mits ze goed begeleid worden. Ontwikkeling op het gebied van vakinhoudelijke en communicatieve competenties maar ook stressmanagementvaardigheden. Veel werkstress wordt veroorzaakt door slechte relaties en onduidelijke communicatie als ook het ontbreken van sociale steun en waardering. Daarbij lukt het gestreste medewerkers niet altijd om naar hun eigen aandeel in het geheel te kijken. Stress en negatieve emoties beperken je waarneming en zorgen ervoor dat je bevestiging zoekt van je eigen gelijk. ‘Het is toch zeker zo!’ is dan een veelgehoorde uitspraak. Terwijl er talrijke mogelijkheden zijn om je situatie te verbeteren. Ten slotte moet tijd en ruimte voor herstel niet worden onderschat.

Kortom, voor je vakantie ben je als een ‘gek’ van alles aan het wegwerken, ook die dingen die al veel te lang liggen. Dan kun je ‘last’ hebben van werkdruk. En als je wakker ligt van gedoe op het werk, van relaties die niet lekker lopen, van een baas die je niet waardeert, van een structureel te hoge werkdruk, dan kun je spreken van werkstress.

Hoe ga jij op vakantie? En nog belangrijker… Hoe kom je terug?

N-Mrii

Al een kijkje genomen op mijn vernieuwde website? De planning voor het najaar is bekend!