Feedback met pannenkoeken

15 uur. De deurbel gaat… Er staan negen meiden op de stoep. Ze hebben de bus uit Maastricht gepakt… Allemaal tweedejaars studenten van de Kunstacademie in Maastricht. Medestudenten van Amanda, die een balletje had opgegooid. Als mijn moeder nou eens een soort van ‘mini feedbacktraining’ verzorgt en pannenkoeken voor ons bakt… Dan hebben we een leuke avond! Ik verwacht een stuk of vijf meiden… Maar het groepje zwelt met de dag aan…

Eén voor één geef ik ze een handje en laat ik ze binnen. De jassen worden op een enorme hoop op de bank gegooid. De dames installeren zich aan de keukentafel. Normaal ’train’ ik zonder tafels maar mijn huis laat het niet toe om de tafel naar buiten te gooien… Snel nog even een HDMI kabel gekocht om mijn laptop aan te sluiten op de tv. En mijn veel te zware flap-over met pijn en moeite naar beneden gesjouwd…

Gemotiveerde studenten van de Kunstacademie in Maastricht

Voordat we beginnen, zijn de dames verdacht stil. Ik ben enigszins verbaasd over de opengeslagen boekjes op tafel en de verwachtingsvolle ogen die op mij gericht zijn… Slik… ‘Het lijkt wel of ze iets willen leren’, denk ik nog. Ik vraag ze wat ze willen leren over feedback en welke situaties ze lastig vinden. ‘Ik wil vooral genuanceerd feedback kunnen geven’. ‘Wat is genuanceerd?’ vraag ik. ‘Nou, dat de ander zich niet aangevallen voelt en dat er niet meteen gedoe is’. Er volgt een voorbeeld. Een ander zegt ‘Ik wil het vooral durven. Ik geef geen feedback omdat ik dat niet durf, omdat ik de ander niet wil kwetsen’. Dat zijn allemaal goede redenen om feedback te leren geven. Want zuivere feedback gaat over waarneembaar gedrag en niet over meningen en oordelen. Ik demonstreer dat aan de hand van een confronterend voorbeeld. De meiden oordelen sneller dan ze zelf dachten, maar ze hebben het principe van objectief waarnemen snel door. Ze maken zelfs een koppeling naar een les op school waarin ze ‘objectief’ en ‘subjectief’ als begrip leren onderscheiden.

Alles wat ik zeg, letterlijk alles, wordt opgeschreven… Ze pennen zich suf! Ook dat verbaasd mij. Wat zijn die meiden leergierig! Al snel volgen er verschillende voorbeelden uit de praktijk. ‘Mijn kamergenoot zet de vuilnis nooit buiten’, ‘De docent verwacht van mij dat ik alles doe voor de klas’, ‘De docent van vanmorgen is bij ons weggelopen na vijf waarschuwingen’, ‘Wij gaan niet zo handig met elkaar om als we afspraken moeten maken’, etc. Er komt van alles voorbij en we oefenen verschillende praktijkcasussen aan de hand van de stappen van de checklist ‘Feedback geven’ en de checklist ‘Feedback ontvangen’. Ze hebben de stappen snel door maar de meiden vinden het lastig om de stap ‘Benoem concreet gedrag’ goed te verwoorden. De dames zijn geneigd om heeeeel veel woorden te gebruiken. En daarmee maken ze hun boodschap zwakker. De tip is ‘Less is more!’.  Hoe minder woorden, hoe duidelijker de boodschap. Hoe minder aarzelend taalgebruik, hoe geloofwaardiger ze overkomen.

Als ik na afloop vraag waar ze het meest van hebben geleerd, antwoorden ze unaniem ‘Het effect van LSD’ bij het feedback ontvangen! ‘De KOE’ bij feedback geven en ‘Less is more’.

Het effect van LSD (Luisteren, Samenvatten, Doorvragen)

Als ze feedback ontvangen, ongeacht of de boodschap waar is of niet, gaan de meiden meteen in de verdediging. ‘Ja maar…. ‘ en dan volgen wat overtuigingen en verwijten naar de andere kant. We besluiten de woorden ‘Ja maar… ‘ te verbannen naar de verboden woordenlijst. Door heel simpel de ander uit te laten praten en ‘leeg’ naar zijn verhaal te luisteren en vervolgens samen te vatten, haal je de lading uit het gesprek. Daar waren ze verbaasd over. De ander heeft het gevoel dat je oprecht luistert waardoor de emoties zakken. Er is geen gedoe meer, je kunt weer samen verder. Dat vonden ze heel apart.

Het effect van KOE

De KOE staat voor ‘Kaken Op Elkaar’. Als je je boodschap hebt gebracht, zwijg je. Mond dicht. Kaken op elkaar. Hoe ongemakkelijk een stilte ook is. Als je een stilte gaat opvullen, word je ongeloofwaardig. Geef de ander de tijd om de boodschap te verwerken en om te reageren.

Terwijl ik (heel veel) pannenkoeken sta te bakken, spekpannenkoeken, naturel pannenkoeken, appelpannenkoeken, groot en klein, zegt één van de meiden. ‘Hadden we dit maar voor de presentatieverdeling van onze reis naar Rome gehad. Dan hadden we niet zoveel stress in de klas gehad.’ Ik glimlach stiekem en geniet ervan ze te horen reflecteren op hun eigen gedrag. Het zijn een stel slimme tantes! Die komen er wel.

En stiekem hoop ik dat ze hun excuses aanbieden aan die arme docent die boos was weggelopen omdat ze strontvervelend waren, eerder die dag. Deze studenten worden opgeleid tot docent. Die moeten straks juist het goede voorbeeld geven… Maar het zijn toch ook nog behoorlijke pubers. En ik geniet dan ook weer van hun hilarische gedrag.

We sluiten af met een rondje wat ze vanaf morgen anders gaan doen. Een kleine verandering kan al zorgen voor een groot effect. En dat is wat ik ze gun. De één gaat beter luisteren, de ander gaat concreet gedrag benoemen en de volgende neemt zich voor om het te gaan doen, te durven. Een zaadje is geplant bij de dames. Ze weten nu hoe het moet. Ook al zal dat in de praktijk nog lastig zijn. Het gaat om oefenen, falen en blijven experimenteren. Doorzetten dus… Maar die eigenschap hebben deze dames wel.

Blij dat de rust weer is teruggekeerd en voldaan begin ik met het opruimen van de puinhoop. Wat kunnen die meiden eten, zeg!

N-Mrii