Mannen in het wild

15 september 2019 N-Mrii

Na een saaie Netflix-film pak ik de afstandsbediening. Het is kwart voor tien. Ik begin en eindig mijn zaprondje met NPO 1. Mijn aandacht wordt getrokken door mooie hooggebergten in Noord-Italië. Vergezichten met hoekige rotspunten van omliggende bergen wisselen elkaar af met groene almen waar een groepje Nederlandse mannen van middelbare leeftijd in een kring zitten. Nieuwsgierig wacht ik af wat er gebeurt. Er is een soort kringgesprek gaande over het werkende leven van deze mannen en het effect van de midlifecrisis waarin ze zich kennelijk in bevinden.

Na het gesprek en een halve dag lichamelijke arbeid zoekt de begeleider drie mannen om bomen te hakken. Nodig voor de bouw van een tipitent. De groep zwijgt. Geen vrijwilligers. Geen discussie of andere vorm van communicatie. Behalve de non-verbale blikken die vinden dat de ander het maar moet oplossen. Eén van de heren, Ferdinand, biedt zich na een herhaalde oproep aan. Waarom hij dat doet, wordt niet duidelijk. Hij gaat alleen aan de slag in het bos. Nadat hij met volle overgave een paar lange dunne bomen heeft gekapt, bundelt hij deze met een band. Onrustig begint hij de stammen achter zich naar beneden te trekken. De snelheid van de stammen bepaalt de vaart van Ferdinand en omgekeerd. In plaats van de bomen in bedwang te houden, gaat hij steeds harder rennen. Uiteindelijk vliegt Ferdinand als een bezetene de berg af, met de enorme bomen achter zich aan. Hij komt half struikelend tot stilstand bij de hut. Hilarisch! Iedereen kijkt hem wezenloos aan. Wat bezielt hem?

Op dat moment doemt de vraag ‘Doet hij ook zo op zijn werk?’ in mijn hoofd op, tegelijk met de term ‘werkverslaving’. Hij is bijna obsessief bezig en rent zichzelf letterlijk en figuurlijk voorbij.

Ik kom in de praktijk vaker mensen tegen die werkverslaafd zijn. En dat is net zo heftig als elke andere verslaving. Niet hard werken en veel uren maken dat je verslaafd aan je werk wordt, de bron ligt in de negatieve motivatie om zo hard te werken. Het dwangmatige karakter. Het continue ‘moeten’. Werken levert werkverslaafden geen plezier. Het zorgt dat ze minder onrust en spanning ervaren. Als ze even niets doen of niet bezig zijn met het werk, ervaren ze allerlei vervelende gevoelens. Die willen ze vermijden.

De stoere man op de berg geeft aan dat hij zichzelf wil leren kennen. Hij is geen ‘voeler’. Ook typisch iets voor workaholics; hun fanatisme zorgt dat ze alleen nog maar rationeel met werk bezig zijn. Ik vraag me af ‘hoe hij zich voelt als hij niet werkt’. En wat hij probeert te vermijden of verdoven. Onzekerheid, kwetsbaarheid of juist het niet willen falen? Who knows?

Ik weet uit ervaring dat je heel lang kunt doorgaan met dwangmatig werken. Dat het je op de langere termijn niet gelukkiger maakt. Je lichaam trapt op een gegeven moment op de rem als je niet eerder geveld wordt door een burn-out. Afkicken van een werkverslaving is niet makkelijk. Erkennen dat je verslaafd bent aan je werk is al een stap. Maar vervolgens een andere relatie met je werk aangaan, is andere koek. Daar kom je dan achter in het midden van je leven. Terugblikkend op waar je mee bezig bent. Vooruitkijkend en beseffend dat je dit allemaal niet meer wilt. Spanning gegarandeerd…

Donderdag zit ik weer aan de buis gekluisterd voor het vervolg van de EO-serie ‘Mannen in het wild’. Benieuwd waar het heen gaat…

N-Mrii