Zes tips tegen machteloosheid op het werk!

Afgelopen week plaatste ik een berichtje over het begrip machteloosheid op mijn facebookpagina… en ik vroeg me af wanneer mijn volgers zich machteloos voelden. Nou, daar kwamen hele heftige reacties op. Mijn volgers voelen zich machteloos als hen of hun dierbaren iets overkomt wat onomkeerbaar is, waarvan ze het verdriet niet kunnen wegnemen, wat oneerlijk is en als ze geen controle meer ervaren. En die machteloosheid is de meest extreme vorm.

Machteloosheid leidt tot stress

Ik definieer “machteloosheid” als “een situatie waarbij je niet meer weet wat je kunt doen om het probleem op te lossen of de pijn te beëindigen of zelfs niets meer kunt doen“. Als je je machteloos voelt dan ervaar je geen macht meer over de situatie. Je bent letterlijk niet meer bij machte… Machteloosheid wordt veroorzaakt doordat je geen grip meer hebt op je situatie. Je ziet geen mogelijkheid om de vervelende of onomkeerbare situatie waarin je je bevindt op te lossen. En dat hoort niet bij het menselijke ras omdat wij ons bewust zijn van onze situatie en daarover kunnen nadenken. De gemiddelde mens wil altijd overal grip op hebben. En juist die grip zorgt voor stress. Want als je alles wilt beïnvloeden en naar je hand wilt zetten, terwijl de realiteit is dat dat niet kan, kom je tot de conclusie dat grip en macht eigenlijk niet bestaan. Kortom, geen “macht hebben” leidt uiteindelijk tot stress. Ieder mens heeft grip op zijn leven nodig, controle op zijn of haar realiteit. Als die grip wegvalt, kun je in “paniek” raken of (als het langer duurt) “onverschillig”.

Laat duidelijk zijn, situaties die niet te beïnvloeden zijn, zoals ernstige ziekte en overlijden kunnen ervoor zorgen dat de bodem onder je voeten wegvalt. Dat elke vorm van (be)grip en controle ontbreken… En dat alleen heel veel tijd en een soort van acceptatie de pijn een beetje kunnen helen.

Machteloosheid op het werk

Als jij je machteloos voelt, bevind je je dus in een situatie dat je geen macht meer hebt over je situatie. De vraag is of je inderdaad in alle gevallen geen macht meer hebt. Of dat de “uitzichtloosheid” ervoor zorgt dat je geen opties meer ziet die er zijn. Als je kijkt naar machteloosheid in het werk, wordt die vaak veroorzaakt doordat:

• het je maar niet lukt om je targets te halen terwijl al je collega’s het wel lukt;
• er onverwachte zaken roet in het eten gooien waardoor je alleen nog maar bezig bent met brandjes blussen en hierdoor op een gegeven moment het overzicht kwijt raakt;
• je weinig ruimte en vrijheid hebt om je eigen werk in te delen;
• je je bevindt op een afdeling met een vervelende sfeer en rottige collega’s;
• je keihard werkt maar volstrekt geen waardering krijgt voor alles wat je doet;
• je een nieuwe taak krijgt waarmee je nog geen ervaring hebt en dus ook niet weet hoe je ermee om moet gaan;
• je ingezogen raakt in een situatie die je emotioneel raakt, vaak ontstaan door een onenigheid of oneerlijkheid;
• je het graag heel goed wilt doen, een ander niet wilt teleurstellen en enorm hoge eisen stelt aan jezelf.

Overigens kan dat altijd beter wetende stemmetje in je kop je het leven ook behoorlijk zuur maken! Dat stemmetje dat je continu vertelt dat je het niet goed doet, dat je niet goed genoeg bent en dat je enorm zult gaan falen… Of dat stemmetje dat dingen ziet die er helemaal niet zijn maar dat wel je gedrag negatief beïnvloedt… heel handig! Met de macht van dat stemmetje moet je meteen korte metten maken… Uitroken die handel!

Machteloosheid heeft ook iets met overdragen van macht te maken… Ik hoor wel eens mensen klagen over een verschrikkelijke collega. Wat die hen allemaal wel niet heeft aangedaan en hoeveel ze daar onder lijden… en dan denk ik “wat maakt dat je die ander zoveel macht over je laat hebben?”. Jij bepaalt of je gekwetst wordt, en als je dat toelaat, dan word je zeker gekwetst. Dus, waarom geef jij je macht over jezelf aan een ander?

Kortom, als die machteloosheid op het werk te lang voortduurt, geeft dat niet alleen stress maar kan dat zelfs leiden tot een burnout.

Hoe kun je ervoor zorgen dat je je macht weer in eigen handen neemt?

Allereerst, vind je het lekker om op je werk te zwelgen in je eigen machteloosheid? En geniet je van de aandacht die je krijgt als slachtoffer van je baas en je collega’s? Stop dan hier met lezen en ga vooral door met deze machteloze strategie!

Als je je machteloos voelt ben je snel geneigd om je alleen nog maar te focussen op het probleem en zie je met name de negatieve effecten. Letterlijk afstand nemen geeft al ruimte. Je blikveld verbreden zorgt ervoor dat je meer mogelijkheden gaat zien. Ook positief denken, weten dat er oplossingen zijn voor de dagelijkse uitdagingen op het werk, zorgt ervoor dat je je openstelt voor andere opties. Als ik het even niet meer weet en ik dus afstand neem, gebeurt er altijd iets waardoor het probleem “verandert”. Iemand anders heeft het al overgenomen of het probleem is ineens geen probleem meer in mijn ogen. Hoe harder ik probeer controle uit te oefenen, hoe erger het probleem wordt. Hoe meer ik los laat, hoe minder groot het probleem is en hoe makkelijker ik ermee om kan gaan.

OK, klinkt dat allemaal wel erg makkelijk? Dan zijn hier nog een aantal tips:

• Als je een taak niet (goed) kunt uitvoeren, kun je (in plaats van die taak uit te stellen of te vermijden) aan je vaardigheden werken die te maken hebben met de uitvoering. Nieuwe vaardigheden leren kost veel energie maar geeft ook enorm veel voldoening.
• Als je je verantwoordelijk voelt voor alles wat op het werk gebeurt, hoge eisen aan jezelf stelt of het voor iedereen goed wilt doen, is het handig om je denkpatronen te onderzoeken. Zorg dat je hier hulp bij krijgt want rationeel weet je precies wat er speelt maar dan lukt het je vaak nog niet om die lastige overtuigingen uit je systeem te krijgen. Spiegelen en reflectie kunnen dan nuttig zijn.
• Als je regelmatig in de clinch ligt met collega’s of je baas of juist stelselmatig over je heen laat lopen, kun je kijken naar je eigen sub-assertieve of agressieve communicatiepatronen. Weten hoe je communiceert en wat het effect is op anderen is de basis om je communicatie te veranderen. Er gaat een wereld voor je open als jij je anders opstelt in het gesprek met een ander!
• Als je wordt geleefd door de waan van de dag is een timemanagementtraining erg handig. Weten waar je prioriteiten liggen en onderscheid kunnen maken tussen verschillende soorten taken en dus ook verschillende manieren om werkzaamheden aan te pakken maken je flexibel. Mooi meegenomen is dat je betrouwbaar overkomt als je je zaken onder controle hebt en je afspraken met je collega’s nakomt!
• Ten slotte is het belangrijk dat je werk hebt dat je zingeving biedt, dat je de vrijheid hebt om je werk zelf in te delen. Heb je dat niet? Krab dan nog eens achter je oren en vraag jezelf af of jij wel bij je baan past! Het leven is te kort om werk te doen waarop je leegloopt.

De manier waarop je naar de situatie kijkt bepaalt dus in grote mate je macht(eloosheid). Grip en controle doen de mens dus vaak geen goed! Kijk naar de mogelijkheden die jij hebt om de situatie op je werk aan te pakken én laten we tegelijk wat vaker loslaten…

Hoe ga jij aan de slag met jouw machteloosheid op het werk?

N-Mrii

Ik heb me gespecialiseerd in stress en stressoplossingen. Wil je meer informatie over mijn trainingen, coaching of strategiesessies? Kijk dan op mijn site of neem contact met me op. Dan bekijken we samen de mogelijkheden.